Ngày 25/10, tại Hà Nội, Trung tâm Hợp tác Quốc tế Nuôi trồng và Khai thác thủy sản bền vững (ICAFIS) thuộc Hội Thủy sản Việt Nam phối hợp cùng Công ty TNHH JapiFoods tổ chức Hội thảo “Khép kín chuỗi rong biển giá trị cao”.
Thị trường toàn cầu đạt giá trị từ 16-20 tỷ USD, tăng trưởng trên 10% mỗi năm; đồng thời xu hướng tiêu dùng thực phẩm xanh và năng lượng tái tạo ngày càng gia tăng. Vì vậy, để phát triển ngành rong biển trong thời gian tới, việc khép kín liên kết chuỗi từ “Cây giống – vùng trồng – sản xuất – thương mại – hệ thống tiêu thụ” là cần thiết.
TS. Đinh Xuân Lập, Phó giám đốc ICAFIS thuộc Hội thuỷ sản Việt Nam, cho biết ngành nuôi trồng rong biển nước ta được phát triển hơn 10 năm trở lại đây. Diện tích rong biển của Việt Nam năm 2023 đạt 16.500 ha, với sản lượng 150.000 tấn. Rong biển được nuôi trồng nhiều ở vùng biển Bắc Bộ, tiếp đến là Nam Trung Bộ, Bắc Trung Bộ… Tuy nhiên, nuôi trồng, chế biến và tiêu thụ sản phẩm rong biển vẫn theo hình thức tự phát và chưa hình thành liên kết chuỗi. Cũng bởi vậy, giá rong biển nguyên liệu còn thấp và bấp bênh. Người dân ven biển cũng chưa mặn mà với rong biển.
Với rong biển, việc hợp tác cần khép kín liên kết chuỗi từ cây giống, vùng trồng, sản xuất, thương mại, tiêu thụ. Thúc đẩy kinh doanh có trách nhiệm trong chuỗi để chia sẻ giá trị, tạo động lực để người dân sẵn sàng trồng rong. Đồng thời, ứng dụng công nghệ cao – công nghệ chiết để lấy được dưỡng chất quý của rong, cũng như khắc phục điểm yếu về mùi tanh của rong. Hay những nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao trong chế biến rong để làm thuốc, nhựa sinh học, phụ gia thực phẩm.
Theo ông Lập, rong biển từ các hộ dân hiện chủ yếu được bán thông qua thương lái (chiếm trên 90%). Rong biển bán trực tiếp cho doanh nghiệp sản xuất chiếm một tỷ lệ rất nhỏ, phần lớn được thu mua bởi Công ty TNHH Long Hải, Công ty TNHH JapiFoods, Công ty TNHH Trí Tín, Yến Sào Khánh Hòa… Rong nguyên liệu phục vụ cho sản xuất của các doanh nghiệp chế biến vẫn chủ yếu đến từ nguồn nhập khẩu. Ngoài ra, các sản phẩm rong đã qua chế biến chủ yếu là dòng snack, dòng cơm cuộn… được các công ty thương mại nhập và phân phối tại Việt Nam.
“Việt Nam là quốc gia có tiềm năng, lợi thế để phát triển ngành rong biển, tuy nhiên hiện nay trên 90% rong biển tiêu thụ ở Việt Nam là nhập khẩu, bởi chế biến sâu về lĩnh vực này của chúng ta còn yếu”, ông Lập nhấn mạnh.
Chia sẻ với báo chí, PGS.TS. Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam cho hay: Chiết xuất rong biển chứa lượng lớn các khoáng chất biển như magiê, canxi, đồng, kali, selenium, kẽm, iot và sắt, chất béo thấp, cũng như các chất chống oxy hóa, chất dinh dưỡng và chất xơ, các vitamin A, B, C, E, và K, các axit béo và các axit amin quan trọng cần thiết cho cơ thể, do vậy rất tốt trong việc tái tạo mô, tạo độ đàn hồi của da, được sử dụng trong các kem trị mụn, kem chống lão hóa, làm săn da, chống lão hóa, kháng viêm, làm dịu da nhạy cảm, kích ứng do ảnh hưởng của môi trường.
Theo TS. Trần Đình Luân – Cục Trưởng Cục Thủy sản: “Mấy năm trước chúng ta mời chuyên gia Nhật Bản đến Việt Nam để nói về tiềm năng, lợi thế phát triển rong biển và đó là khởi đầu để phát triển ngành rong Việt Nam. Hiện là thời điểm để chúng ta phát triển ngành rong được tốt hơn, tuy nhiên việc phát triển rong biển phải gắn chuỗi chế liên kết, để làm sao giữa các thành viên trong chuỗi có đời sống tốt, có hiệu quả kinh tế và đóng góp chung cho phát triển bền vững”.
JapiFoods đơn vị tiên phong gắn kết cũng ICAFIS, Hội thuỷ sản Việt Nam trong thúc đẩy chương trình “Blue Ocean – Blue Foods” hướng tới xây dựng bể chứa Carbon ngành thuỷ sản, mục tiêu trong 3 năm tới chương trình có thể hỗ trợ người dân ven biển trồng được khoảng 1000 ha rong biển. Tuy nhiên để làm được điều này thì cần giải pháp kết hợp, bao gồm: Phát triển sản phẩm giá trị cao gắn với nhu cầu thị trường – yếu tố KÉO; Liên kết chuỗi giá trị gắn với vùng trồng của người dân, doanh nghiệp để cùng chia sẻ, lợi ịch và giá trị, từ đó người dân mới sẵn lòng trồng và phát triển rong – yếu tố ĐẨY.
Bà Nguyễn Thị Hải Bình, Tổng Giám đốc STP Group chia sẻ, vừa qua cơn bão Yagi khiến doanh nghiệp này gần như bị mất trắng và phải quay lại với lồng nuôi trồng rong biển đầu tiên.
“Chúng tôi đã tốn rất nhiều mồ hôi, xương máu, tâm sức và thậm chí cả sự đánh đổi. Hiện doanh nghiệp chủ yếu cung cấp nguyên liệu cho Công ty Long Hải. Qua hợp tác này, công ty mong muốn tìm kiếm các đơn vị như JapiFoods để tạo giá trị cao hơn cho rong biển Việt Nam, đặc biệt là sẽ tăng thu nhập cho người nuôi trồng khi tham gia chuỗi giá trị này. Với những lợi ích kinh tế và môi trường to lớn, mô hình này không chỉ góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương mà còn mở ra cơ hội mới cho ngành nuôi trồng thủy sản trong tương lai”
“Giá trị của nông nghiệp đạt chuẩn 5 sao tại Việt Nam đang rất khó nhưng chúng tôi kỳ vọng và mong muốn làm tốt nhất, có giá trị, tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân địa phương thông qua việc bán rong biển và phát triển du lịch sinh thái. Bên cạnh đó, góp phần cải thiện chất lượng nước biển, giảm phát thải CO2 và duy trì sự đa dạng sinh học. Mô hình phát triển rong biển tại Trang trại nuôi biển và trải nghiệm STP tại Đảo Phất Cờ là một bước đi quan trọng trong việc khai thác tiềm năng rong biển của Việt Nam”, bà Bình nói.
Ông Phạm Quốc Chính, Chủ tịch Hội đồng quản trị STP Group cho hay, sản xuất sản phẩm từ rong biển là tạo ra giá trị nền nông nghiệp bền vững cho bà con, tạo gia giá trị thặng dư. “Rong biển cũng là mục tiêu mà chúng tôi mong muốn 28 tỉnh ven biển được phủ kín, chắc một thời gian nữa thì rất nhiều người cần đến rong, sẽ giải quyết được. Khoảng tầm 5 năm nữa tôi nghĩ ngành nuôi trồng rong sẽ rất phát triển, nên chúng tôi vẫn kiên trì đi đầu. Tiềm năng bán tín chỉ carbon từ rong biển tại Việt Nam là rất lớn và có thể mang lại nhiều lợi ích kinh tế, môi trường.
Để khai thác tiềm năng này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan, đầu tư vào công nghệ và xây dựng cơ chế chính sách phù hợp. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi và sự quan tâm ngày càng tăng đến vấn đề bảo vệ môi trường, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trong những quốc gia tiên phong trong việc phát triển ngành công nghiệp tín chỉ carbon từ rong biển”, ông Chính chia sẻ.
Theo bà Nguyễn Thị Sâm, Giám đốc Công ty TNHH JapiFoods, khi thực hiện chương trình, công ty hướng tới mục tiêu tạo ra các sản phẩm hữu ích cho thị trường, vừa hỗ trợ bảo vệ đa dạng sinh học biển, vừa mang lại lợi ích cho người tiêu dùng. Các sản phẩm được phát triển không những đáp ứng thị trường trong nước mà còn hướng tới thị trường quốc tế.
Ông Dương Long Trì, Phó Tổng thư ký Hội Thủy sản Việt Nam đánh giá, nếu tận dụng cơ hội, có định hướng phát triển rõ ràng thì rong biển Việt Nam sẽ có tương lai xa. Nhưng để phát triển hiệu quả và bền vững cần sự vào cuộc của các bên trong chuỗi giá trị.
Ông Trì cũng kỳ vọng, thông qua chương trình “Blue Ocean – Blue Foods”, cũng như sự hợp tác khởi đầu của các doanh nghiệp trong chuỗi liên kết rong biển, ngư dân vùng biển sẽ có cơ hội chuyển đổi nghề hiệu quả và bền vững.
Tại hội thảo đã diễn ra lễ ký kết liên kết khép kín chuỗi giá trị rong biển giá trị cao giữa Trung tâm Hợp tác quốc tế Nuôi trồng và Khai thác thủy sản bền vững, Công ty TNHH JapiFoods và STP Group, đồng thời ra mắt các sản phẩm rong biển giá trị cao Việt Nam.
Theo đó, Công ty TNHH JapiFoods là đơn vị thu mua các nguyên liệu rong từ các vùng nguyên liệu trồng của người nông dân, hợp tác xã, đơn vị cung ứng nguyên liệu và chế biến thành phẩm các sản phẩm chiết xuất từ rong. 100% diện tích nuôi trồng trong hợp tác sẽ được doanh nghiệp thu mua với giá không thấp hơn giá trị trường. Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Phát STP với nhiều năm kinh nghiệm trong việc thử nghiệm và phát triển trồng rong, sẽ là đơn vị cung ứng nguồn giống rong và cung cấp nguyên liệu rong cho doanh nghiệp chế biến.
